Androgeny, czyli hormony płciowe męskie, od dawna były kojarzone głównie z męską fizjologią i cechami płciowymi. Jednakże coraz większa liczba badań sugeruje, że androgeny odgrywają istotną rolę nie tylko w zdrowiu mężczyzn, lecz także w zdrowiu kobiet. Ich wpływ na organizm kobiecy jest złożony i często niedoceniany, a zrozumienie go może prowadzić do nowych spojrzeń na różnorodne aspekty zdrowia kobiet. W ostatnich latach naukowcy zgłębili związek między poziomem androgenów a różnymi aspektami zdrowia kobiet, w tym zdrowiem psychicznym, funkcją seksualną, zdolnością reprodukcyjną oraz ryzykiem chorób takich jak cukrzyca czy choroby serca. Jednakże, mimo że istnieją dowody na to, że androgeny odgrywają kluczową rolę w tych procesach, ich rola w zdrowiu kobiet pozostaje wciąż mało zbadana i często niedoceniana.

Czym są androgeny?

Androgeny to hormony płciowe występujące zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet, chociaż w różnych proporcjach. Głównym androgenem jest testosteron, choć istnieją również inne hormony tego typu, takie jak dihydrotestosteron (DHT) i dehydroepiandrosteron (DHEA). W organizmach męskich androgeny są głównie produkowane przez jądra, podczas gdy u kobiet są syntetyzowane głównie przez jajniki i nadnercza. Androgeny pełnią kluczową rolę w kształtowaniu cech płciowych oraz regulacji wielu funkcji organizmu, takich jak rozwój mięśni, regulacja cyklu menstruacyjnego, utrzymanie masy kostnej i wpływ na nastrój. Ich rola nie ogranicza się jednak tylko do płodności i fizycznych cech płciowych, ponieważ coraz więcej badań wskazuje na ich istotny wpływ na zdrowie psychiczne, funkcję seksualną, metabolizm i wiele innych procesów fizjologicznych zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet.

Androgeny u kobiet. Dlaczego ich prawidłowy poziom jest tak ważny?

Androgeny odgrywają kluczową rolę w zdrowiu kobiet z kilku istotnych powodów. Po pierwsze, odpowiedni poziom androgenów jest niezbędny do zachowania zdrowej funkcji seksualnej u kobiet, włączając w to libido, pobudliwość seksualną oraz odpowiednią produkcję płynów pochwowych. Ponadto, androgeny są niezbędne do utrzymania zdrowej struktury tkanki kostnej i mięśniowej, co ma istotne znaczenie dla zapobiegania osteoporozie i utrzymania sprawności fizycznej. 

Prawidłowy poziom androgenów jest również istotny dla regulacji cyklu menstruacyjnego i płodności u kobiet. Zaburzenia w poziomie androgenów mogą prowadzić do nieregularnych cykli miesięcznych, problemów z owulacją oraz trudności w zajściu w ciążę. Ponadto, androgeny odgrywają rolę w regulacji produkcji sebum przez gruczoły łojowe skóry, co może mieć wpływ na kondycję skóry i pojawienie się trądziku.

Wreszcie, badania sugerują, że androgeny mogą wpływać na zdrowie psychiczne kobiet, w tym na nastrój, poziom energii oraz samopoczucie. Niektóre badania wskazują na związek między niskim poziomem androgenów a występowaniem depresji u kobiet.

W związku z tym, prawidłowy poziom androgenów jest nie tylko istotny dla zachowania zdrowia fizycznego i płodności u kobiet, ale także dla ogólnego samopoczucia psychicznego i emocjonalnego. Dlatego też monitorowanie i utrzymanie równowagi hormonalnej, w tym poziomu androgenów, może być kluczowym elementem opieki zdrowotnej dla kobiet.

Jakie badania wykonać, aby sprawdzić poziom androgenów?

Aby sprawdzić poziom androgenów u kobiety, można przeprowadzić różne badania laboratoryjne. Oto kilka najczęściej wykonywanych testów:

• Testosteron całkowity: Ten test mierzy ogólny poziom testosteronu we krwi. Przyjmuje się, że prawidłowy zakres dla kobiet mieści się zazwyczaj między 15 a 70 ng/dL, ale wartości mogą się różnić w zależności od laboratorium.
• DHEA-S: Dehydroepiandrosteron siarczanowy (DHEA-S) jest prekursorem wielu hormonów, w tym androgenów. Test ten mierzy poziom DHEA-S we krwi, co może dać ogólny obraz poziomu androgenów.
• Testosteron wolny lub biologicznie czynny: Test ten mierzy ilość wolnego testosteronu w organizmie, czyli tego, który nie jest związany z białkami nośnikowymi. To często bardziej wiarygodny wskaźnik poziomu aktywnych androgenów.
• Dihydrotestosteron (DHT): DHT jest silniejszym androgenem niż testosteron, a jego poziom może być istotny, zwłaszcza w przypadku problemów skórnych, takich jak trądzik.
• Test prolaktyny: Wysoki poziom prolaktyny może prowadzić do zaburzeń hormonalnych, które mogą wpływać na poziom androgenów u kobiet.
• Badania obrazowe: W niektórych przypadkach, szczególnie gdy istnieje podejrzenie obecności guzów hormonalnie czynnych, mogą być zalecane badania obrazowe, takie jak rezonans magnetyczny (MRI) lub tomografia komputerowa (CT) w celu oceny narządów wewnętrznych.

Zawsze warto skonsultować się z lekarzem w celu zrozumienia, które testy są odpowiednie dla konkretnego przypadku i jakie mogą być interpretacje wyników.