Niedobór żelaza jest dość trudny do rozpoznania. Spektrum objawów jest szerokie i często po prostu bagatelizowane. Ciągłe zmęczenie, bóle głowy i łapanie sezonowych infekcji równie dobrze może być przecież wynikiem stresu.
Takich symptomów nie wolno jednak poddawać w wątpliwość i lepiej jak najszybciej przebadać się pod kątem zawartości żelaza we krwi. Skutkiem przewlekłego niedoboru żelaza może być bowiem anemia, która z kolei może doprowadzić do różnego rodzaju zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu.
Jakie funkcje pełni żelazo w organizmie?
Żelazo (Fe) to bardzo ważny pierwiastek, który bierze udział w powstawaniu czerwonych krwinek (erytrocytów). Jest niezbędnym składnikiem hemoglobiny (aż 60-70% żelaza) bez której niemożliwy byłby transport i magazynowanie tlenu w tkankach.
Ponadto jest bardzo ważnym mikroelementem biorącym udział w wielu przemianach w organizmie, np. w syntezie kolagenu czy niektórych hormonów.
Dowiedz się więcej: Witaminy – 7 faktów, które musisz znać! >>
Przyczyny niedoboru żelaza
- Nieurozmaicona dieta, która nie dostarcza odpowiedniej ilości żelaza dla organizmu,
- Utrata dużej ilości krwi w wyniku obfitego krwawienia miesiączkowego lub podczas przebytego urazu ciała,
- Choroby pasożytnicze i zakaźne,
- Spożywanie dużej ilości produktów zawierających składniki utrudniające wchłanianie żelaza (tj. cynk, miedź, sole wapnia i fosforu, fityniany, taniny), np. kawa, herbata czy produkty bogate w błonnik pokarmowy.
Dowiedz się więcej: Zdrowe odżywianie – poradnik >>
W szczególnej grupie ryzyka jeżeli chodzi o niedobór żelaza znajdują się:
- Kobiety ciężarne i karmiące piersią,
- Dzieci – przede wszystkim noworodki,
- Wyczynowi sportowcy,
- Osoby będące na restrykcyjnej diecie wegetariańskiej lub wegańskiej,
- Honorowi dawcy krwi.
Dowiedz się więcej: Mity o diecie wegetariańskiej – TOP 3 >>
Niedobór żelaza – objawy
Brak wystarczającej ilości żelaza w organizmie może być trudny do wykrycia. Objawy są bardzo różne i pozornie niepowiązane ze sobą, a początkowo mogą wskazywać na wiele innych chorób.
Objawy niedoboru żelaza:
- Osłabienie organizmu (fizyczne i umysłowe),
- Senność, apatia,
- Pogorszenie samopoczucia, stany depresyjne,
- Nieustające uczucie zmęczenia utrzymujące się bez wyraźnego powodu,
- Bóle i zawroty głowy,
- Szybkie bicie serca,
- Osłabienie odporności organizmu – zwiększona podatność na przeziębienia i różnego rodzaju infekcje,
- Owrzodzenie gardła, jamy ustnej i języka,
- Pojawienie się tzw. „zajadów” w kącikach ust,
- Powstawanie siniaków bez wyraźnego powodu,
- Nadmierne wypadanie włosów,
- Łamliwość paznokci,
- Bladość skóry,
- Pojawienie się sińców pod oczami,
- Krwawienia z nosa,
- Zaburzenia w miesiączkowaniu lub zanik miesiączki,
- Apetyt na produkty, które żywnością nie są, np. piasek, krochmal (tzw. łaknienie spaczone).
Uwaga! Wynikiem długotrwałego niedoboru żelaza może być anemia, czyli niedokrwistość.
Dowiedz się więcej: Kwas foliowy w ciąży – dlaczego jest ważny? >>
Dieta bogata w żelazo
Leczenie niedoboru żelaza opiera się w głównej mierze o dobrze zbilansowaną dietę, bogatą w ten pierwiastek.
Produkty zawierające dużo żelaza:
- Mięso i ryby: wołowina, cielęcina, baranina, wątróbka, sardynka, łosoś, makrela,
- Żółtko jaja kurzego,
- Produkty zbożowe: chleb żytni razowy, chleb pełnoziarnisty, grahamki, płatki owsiane, kasze (jaglana, gryczana, pęczak),
- Orzechy oraz nasiona (słonecznika, dyni, maku),
- Rośliny strączkowe: groch, fasola, soczewica, soja,
- Suszone owoce: daktyle, morele, śliwki,
- Owoce: awokado, maliny, porzeczki,
- Warzywa: burak (korzeń i boćwina), szpinak, pietruszka (korzeń i natka), bób.
Dowiedz się więcej: Zdrowy jarmuż – przepisy, które pokochasz >>
A co z przyswajalnością żelaza?
Lepiej przyswajalne jest żelazo hemowe (pochodzenia zwierzęcego) w porównaniu do żelaza niehemowego (pochodzenia roślinnego).
Wchłanianie żelaza ułatwia witamina C, dlatego produkty spożywcze bogate w żelazo powinny być konsumowane wraz z dodatkiem warzyw i owoców np. pod postacią surówki, sałatki lub koktajlu warzywno-owocowego.
ZOBACZ RÓWNIEŻ