Podstawy prawne
Co do zasady, odsetki ustawowe przysługują zarówno przedsiębiorcom, jak i osobom fizycznym. Ich wysokość określana jest corocznie na mocy obwieszczenia Ministra Sprawiedliwości. Odsetki ustawowe mają szczególne znaczenie dla firm. Naliczając odsetki za opóźnienia, nie powstaje obowiązek wykazywania straty w roku kalendarzowym. Odbija się to bezpośrednio na wynikach finansowych, ponieważ wykazywana jest większa płynność.
Zasady naliczania odsetek ustawowych określone są w trzech aktach prawnych:
- Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 roku
- Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Ordynacja podatkowa
Z powyższych regulacji wynikają rodzaje odsetek ustawowych, które można naliczać. Można zatem wyróżnić: odsetki ustawowe, odsetki skarbowe, odsetki ustawowe za opóźnienie i odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych.
Odsetki skarbowe są naliczane przez Urząd Skarbowy za nieterminowe regulowanie zobowiązań podatkowych. Mowa tutaj o podatku dochodowym od osób fizycznych i prawnych oraz innych rozliczeniach publicznoprawnych (tj. między osobami i firmami prywatnymi, a Skarbem Państwa). Ustawowa wysokość w 2017 roku wynosi 8%.
Osoby fizyczne i prywatne firmy mają prawo naliczać pozostałe z wymienionych rodzajów odsetek. Różnią się od siebie głównie wysokością, zatem warto mieć świadomość, z jakich form możemy skorzystać.
Odsetki ustawowe można naliczać za wszystkie przeterminowane należności. Dotyczy to głównie wystawionych faktur, również bez VAT oraz rachunków. W praktyce oznacza to tyle, że przywilej ten przysługuje wszystkim przedsiębiorcom, niezależnie od przyjętej przez nich formy rozliczeń z Urzędem Skarbowym. Ich wysokość w 2017 roku wynosi 5%.
Osobną kwestią są odsetki ustawowe przy transakcjach handlowych. Kiedy można je naliczać i jak to robić, określono w przytoczonej wyżej ustawie z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Przedsiębiorca może żądać zapłaty odsetek wyłącznie w przypadku spełnienia dwóch warunków: sam wywiązał się ze wszystkich zobowiązań wobec dłużnika oraz jeżeli nie otrzymał w terminie należnej zapłaty. Wyjątek stanowią transakcje z publicznymi organami administracji państwowej. Do takiej sytuacji mają zastosowanie inne przepisy. Odsetki w transakcjach handlowych w 2017 roku wynoszą 9,5%.
Jak policzyć odsetki ustawowe?
Odsetki ustawowe można policzyć na 2 sposoby – samemu lub skorzystać z internetowego przelicznika. Kalkulator odsetek ustawowych wyeliminuje konieczność ręcznego liczenia, dzięki czemu unikniemy błędów. Szereg takich narzędzi jest dostępnych online, m.in. na stronie internetowej Ministerstwa Finansów.
Link: http://www.finanse.mf.gov.pl/pl/pp/kalkulatory/kalkulator-odsetek-ustawowych
Zamieszczony kalkulator odsetek ustawowych przelicza odsetki od należności wg stawek przewidzianych dla odsetek kapitałowych, za opóźnienie, za opóźnienie w transakcjach handlowych, a także stawek innych, niż wynikających z przepisów prawa.
Chcąc policzyć odsetki ustawowe ręcznie, należy zastosować następujący wzór:
Kwota zaległości * liczba dni zwłoki * stawka procentowa / liczba dni w roku
W praktyce wygląda to następująco. Załóżmy, że nie została opłacona faktura na 1000 zł. Zaległość wynosi już 15 dni. Mając na uwadze, że jest to transakcja handlowa, przyjmujemy stawkę 9,5%. Zatem: 1000 zł * 15 dni * 9,5% / 365 = 3,90 zł.
Wiedząc o tym, czym są odsetki ustawowe oraz posiadając rozeznanie o występujących ich formach, można z łatwością zabezpieczyć swoje interesy. Wprawdzie kwoty, jakich można się domagać w przypadku przeterminowanych należności, nie są wielkie. Jednak ich naliczanie z pewnością podziała motywująco na część dłużników. Kalkulator odsetek ustawowych z kolei pozwoli nam bez problemu ustalić ich wysokość, co pozwoli uniknąć błędów obliczeniowych.
ZOBACZ ROWNIEŻ